Wanneer er weinig gegevens van een gebied beschikbaar zijn is het prettig om toch een basale modelschematisatie te kunnen bouwen. Dit kan door gebruik te maken van kennis over de onderlinge relaties tussen peilgebieden.
Een topologisch netwerk van takken en kunstwerken, gegenereerd met SOBEK Utilities.
Benodigdheden
Een shapefile met gebieden (polygonen) met de volgende velden:
- ID van het gebied
- Winterstreefpeil
- Zomerstreefpeil
- ID (optioneel) van het benedenstrooms gelegen gebied waarmee het in open verbinding staat
Een shapefile voor ieder type kunstwerk met de volgende velden:
- ID van het kunstwerk
- ID van het bovenstrooms gelegen gebied
- ID van het benedenstrooms gelegen gebied
Een raster met hoogtewaarden.
Werkwijze
Open SOBEK Utilities en kies een bestaande SQLite-database in het startscherm. Dit mag een willekeurige SQLite-database zijn; hij wordt alleen gebruikt om gedurende het proces tijdelijk alle bergingscurves in op te slaan.
Kies in SOBEK Utilities de menu-optie Schematization – Generate – Topological Network from area relations. Het volgende formulier verschijnt:
Instellingen voor het genereren van een netwerktopologie op basis van gebiedsrelaties.
Verwijs naar de betreffende shapefiles door op de buttons <..> te klikken achter iedere gegevensbron. Kies in de selectielijsten de velden die de gevraagde gegevens bevatten en druk op <Run> om het proces te starten. Kies dan een map voor de uitkomsten. Wanneer het proces gereed is, staan de resultaten in de gekozen map. De resultaatbestanden zijn:
- Een shapefile met (fictieve) watergangen die de peilgebieden onderling verbinden
- Een shapefile voor ieder type kunstwerk
- Een SQLite-database met dwarsprofielen in tabelvorm.
Dwarsprofielen met onderwaterprofiel
De tool genereert dwarsprofielen op basis van het aangeleverde hoogteraster. Hiertoe wordt de bergingscurve gedeeld door de totale lengte van takken binnen ieder peilgebied.
Deze profielen worden bovendien uitgebreid met een onderwaterprofiel op basis van drie ontwerpnormen die de gebruiker zelf in kan stellen:
- een op te geven verhang (cm/km; default 2)
- een op te geven stationaire afvoer (mm/d; default 7)
- ruwheidswaarde volgens op te geven Chézy-waarde (default 35)
Het onderwaterprofiel wordt aangelegd ten opzichte van het winterstreefpeil. Het programma doet dit door de afvoer te vermenigvuldigen met het totaaloppervlak van het achterland (alle bovenstrooms gelegen gebieden). Vervolgens berekent Sobek Utilities het natte oppervlak A van het onderwaterprofiel met de formule van Chézy.
Bij het vervaardigen van een onderwaterprofiel neemt het programma een breedte/diepte-verhouding van 5 aan. Om de berekening eenvoudig te houden benadert het programma de hydraulische straal door die gelijk te stellen aan de diepte.
Uitkomsten
SOBEK Utilities genereert shapefiles voor het topologische netwerk, plus een SQLite-database met daarin alle dwarsprofielen in tabelformaat:
- Shapefile met (fictieve) takken
- Shapefile met stuwen.
- Shapefile met gemalen
- Shapefile met duikers
- Shapefile met sifons
- SQLite-database met profielinformatie: ID, X, Y, Hoogte, Breedte
Merk op dat de locatie van de kunstwerken wordt aangepast zodat ze centraal op iedere tak komen te liggen. De shapefiles met kunstwerken worden bovendien uitgebreid met alle attribuutdata uit de oorspronkelijke shapefiles. Dit gebeurt middels een join by ID.
Toepassing
Deze uitkomsten kunnen op hun beurt worden gebruikt als input voor het programma Channel Builder teneinde er een volwaardige SOBEK-1D modelschematisatie van te maken.